دانستنی های جالب درباره قرآن کریم

دانستنیهای جالب از قرآن  

آیا میدانید : تعداد ۱۰۱۵۰۳۰ نقطه در قرآن بکار رفته است
آیا میدانید : تعداد ۵۰۹۸ محل وقف در قرآن وجود دارد
آیا میدانید : تعداد ۳۹۵۸۶ عدد کسره در قرآن بکار برده شده است
آیا میدانید : تعداد ۱۹۲۵۳ عددتشدید در قرآن بکار برده شده است
آیا میدانید : بهترین نوشیدنی که در قرآن ذکر شده ( شیر ) می باشد
آیا میدانید : بهترین خوردنی که در قرآن ذکر شده ( عسل ) می باشد
آیا میدانید : بزرگترین عدد در سوره صافات آیه ۱۴۷ آمده که صد هزار می باشد.
آیا میدانید : کمترین حرفی می در قرآن بکار رفته حرف ( ظاء) می باشد
آیا میدانید : بزرگترین سوره قرآن دارای ۲۵۵۰۰ حرف می باشد
آیا میدانید : تعداد کلمات سوره تکویر برابر با تعداد سوره های قران است
آیا میدانید : سوره اخلاص به نسب نامه خداوند معروف است
آیا میدانید : سوره حمد دوبار بر پیامبر نازل شده یکبار در مکه و یکبار در مدیه
آیا میدانید : سوره عادیات منسوب به حضرت علی (ع) است
آیا میدانید : در سوره نساء به قوانین ازدواج اشاره شده است
آیا میدانید : آیه ای که سر بریده امام حسین (ع) در شام تلاوت نمود آیه ۹ سوره کهف می باشد.
آیا میدانید : در آیه ۶ سوره مائده مراحل وضو بیان شده است
آیا میدانید : حضرت سلیمان نخستین شخصی بود که بسم الله الرحمن الرحیم نوشت.
آیا میدانید : حضرت موسی (ع) داماد حضرت شعیب (ع) بود
آیا میدانید : حضرت ادریس (ع) اولین شخصی بود که لباس دوخت و خط نوشت
آیا میدانید : پرنده ای که در دربار حضرت سلیمان (ع) خدمت می کرد (هدهد) نام داشت
آیا میدانید : به حیوای که از طرف خدا وحی شد زنبور بود (آیه ۶۸ یوره نحل)
آیا میدانید :صحیفه سجادیه به خواهر قرآن معروف است
آیا میدانید : رودکی، ناصرخسرو و حافظ شاعرانی بودند که در نوجوانی حافظ کل قرآن بودند.
آیا میدانید : سلمان فارسی اولین شخصی بود که سوره حمد را به زبان فارسی ترجمه کرد.
آیا میدانید : استاد محمود خلیل الحصری اولین کسی بود که قرآن را به روش ترتیل خواند.
آیا میدانید : قران دارای ۱۱۴ سوره است
آیا میدانید : قران دارای ۳۰ جزء است
آیا میدانید : قران دارای ۱۲۰ حزب است
آیا میدانید : قران دارای ۶,۲۳۶ ایه (نشانه) است
آیا میدانید : قران دارای ۷۷,۷۰۱ کلمه است
آیا میدانید : قران دارای ۳۲۳,۶۷۱ حرف است
آیا میدانید : قران دارای ۹۳,۲۴۳ فتحه است
آیا میدانید : قران دارای ۳۹,۵۸۶ کسره است
آیا میدانید : قران دارای ۴,۸۰۸ ضمه است
آیا میدانید : قران دارای ۱۹,۲۵۳ تشدید است
آیا میدانید : قران دارای ۳,۲۷۲ همزه است
آیا میدانید : قران دارای ۱,۷۷۱ مد است
آیا میدانید : قران دارای ۱,۰۱۵,۰۳۰ نقطه است
آیا میدانید : قران دارای ۵,۰۹۸ وقف است
آیا میدانید : قران در ۲۳ سال بر پیامبر نازل شد

 واقعیات شگفت‌انگیز در قرآن/ تعداد برابر برخی کلمات در قرآن مانند زن و مرد 

 آیا همه این شگفتی ها و اسرار موجود در کلملت و آیات اتفاقی است؟

دکتر طریق السوادان آیاتی را در قرآن مجید پیدا کرده‌ است که قید می‌کند موضوعی برابر با موضوعی دیگر است، مثلاً مرد برابر است با زن.گرچه این مسئله از نظر صرف‌و‌نحو دستوری بی‌اشکال است اما واقعیت اعجاب‌آور این است که تعداد دفعاتی که کلمه مرد در قرآن دیده می‌شود 24 مرتبه و تعداد دفعاتی که کلمه زن در قرآن دیده می‌شود هم 24 مرتبه است، درنتیجه، نه تنها این عبارت از نظر دستوری صحیح است، بلکه از نظر ریاضیات نیز کاملاً بی‌اشکال است، یعنی 24=24.با مطالعه بیشتر آیات مختلف، او کشف نموده‌است که این مسئله درمورد همه چیزهایی که در قرآن ذکر شده این با آن برابر است، صدق می‌کند. به کلماتی که دفعات به‌کار بستن آن در قرآن ذکر شده، نگاه کنید:

به هر لفظ و کلمه ای که دربرابر آن آماده است دقت فرمایید:

دنیا 115 / آخرت 115
ملائک 88 / شیطان 88
زندگی 145 / مرگ 145
سود 50 / زیان 50
ملت (مردم) 50 / پیامبران 50
ابلیس 11 / پناه جستن از شر ابلیس 11
مصیبت 75 / شکر 75
صدقه ٧٣ / رضایت ٧٣
فریب خوردگان (گمراه شدگان) 17 / مردگان (مردم مرده) ١٧
مسلمین 41 / جهاد 4١
طلا 8 / زندگی راحت ٨
جادو 6٠ / فتنه 6٠
زکات ٣٢ / برکت ٣٢
ذهن 4٩ / نور 4٩
زبان ٢5 / موعظه (گفتار، اندرز) ٢5
آرزو ٨ / ترس ٨
آشکارا سخن گفتن (سخنرانی) ١٨ / تبلیغ کردن ١٨
سختی ١١4 / صبر١١4
محمد (صلوات الله علیه) 4 / شریعت (آموزه های حضرت محمد (ص) 4
مرد ٢4 / زن ٢4
همچنین جالب است که نگاهی به دفعات تکرار کلمات زیر در قرآن داشته باشیم:نماز5، ماه ١٢، روز ٣65
دریا ٣٢، زمین (خشکی) ١٣
دریا + خشکی = 45=13+32
دریا = %1111111/71= 100 × 45/3
خشکی = % 88888889/28 = 100 × 45/13
دریا + خشکی = % 00/100
دانش بشری اخیراً اثبات نموده که آب 111/71% و خشکی 889/28 % از کره زمین را فراگرفته است.آیا همه اینها اتفاقی است؟
به گزارش شفقنا سوال اینجاست که چه کسی به حضرت محمد (صلوات الله علیه) اینها را آموخته است؟ قرآن هم دقیقاً همین را بیان می‌کند و خطاب به پیامبر عظیم الشأن می فرماید :

و انزل علیک الکتاب و الحکمه و علّمک ما لم تکن تعلم و کان فضل الله علیک عظیما )(نساء 311)و خدا به تو این کتاب و مقام حکمت و نبوت را اعطا کرد و آنچه را که نمی دانستی تو را بیاموخت که خدا را با تو لطف عظیم است.

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله:
" قرآن بخوانید بدرستی که خداوند تعالی قلبی را که قرآن درآن جای دارد عذاب نمیکند".

 دانستنی های جالب 2

1.متداولترین نام
 متداولترین نام در دنیا محمد است.

2.نماز مستحبی
نماز مستحبی را می توان در حال راه رفتن و سواری خواند گر چه رو به قبله هم نباشی.

3.سجده
سجده بر توتون جایز است.

4.مهمترین اعمال دینی
نماز مهمترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم گردد عبادت های دیگر هم قبول می شود.  

5.قرآن کریم
قرآن کریم داراى سى جزء است [= سى پاره‏]، که هر جزء با جزء دیگر از نظر طول برابر است. احتمال دارد که حضرت رسول(ص)(3) یا جانشینان ایشان این تقسیم را، براى آن‏که قراءت روزانه قرآن آسان باشد، انجام داده‏اند.

6.قرآن کریم
هر جزء از اجزاى سى‏گانه قرآن، چهار یا دو حزب و کل قرآن 120 یا شصت حزب است. شاید این تقسیم‏بندى نیز براى تسهیل قراءت قرآن در مجالس فاتحه بوده باشد.

7.قرآن کریم
تعداد آیات قرآن بر طبق روایات 6236 فقره است.
تعداد کلمات قرآن 77807 فقره است.

8. حروف مقطّعه
 حروف مقطّعه  به حروفى مانند الم [الف، لام، میم‏]، طسم [طا،سین ، میم‏]، کهیعص [کاف، هاء، یاء، عین، صاد] گفته مى‏شود که گسسته از همند و متشکل از 29 حرف یا مجموعه حروف هستند که در آغاز 28 سوره قرآن - که همگى مکى هستند جز بقره و آل عمران - آمده است.

9.بلندترین و کوتاه‏ترین
بلندترین سوره قرآن، سوره بقره است.
کوتاه‏ترین سوره، سوره کوثر است که طول آن فقط یک سطر و نیم است.

10.تمامى حروف الفبا
دو آیه در قرآن هست که تمامى حروف الفبا در آنها به‏کار رفته است، این دو آیه عبارتند از آیه 154 سوره آل‏عمران که آغاز آن چنین است: <ثمّ أنزل علیکم من بعد الغمّ أَمَنةً نعاساً یغشى طائفة منکم...» و دیگر آیه 29 (=آیه آخر) سوره فتح که آغاز آن چنین است: <محمّد رسول‏اللَّه و الذین معه أشدّاء على الکفار رحماءُ بینهم...».

11.عکس کامل
دو آیه در قرآن کریم هست که صنعت قلب مستوى یا عکس کامل دارد. یعنى از هر دو سو یکسان خوانده مى‏شود: 1) <کلٌّ فى فلک» (یس، 40) 2) و <ربّک فکّبر» (مدثر، 3).

12.وسط قرآن
وسط قرآن مجید،یعنى آن‏جاکه درست به‏نصف تقسیم مى‏گرددکلمه«ولیتلطّف»(سوره کهف، 19) است.

13.چهار تشدید متوالى
چهار عبارت قرآنى هست که در هر یک از آنها چهار تشدید متوالى وجود دارد:
1. نسیّاً رَّبُّ السّماوات (مریم، 64 و 65)؛
2. فى بحرٍ لُّجّىٍّ یَّغْشاه موج (نور، 40)؛
3. قولاً مّن رَّبٍّ رَّحیم (یس، 58)؛
4. ولقد زّیّنّا السَّماءَ (ملک، 5).

14.انبیاى الهى
در قرآن کریم از 25 تن از انبیاى عظام الهى نام برده شده است و شرح مفصل یا کوتاه دعوت آنان قوم خود را به توحید و نیکوکارى آمده است.
این پیامبران عبارتند از: 1. آدم(ع) 2. ابراهیم(ع) 3. ادریس(ع) 4. اسحاق(ع) 5. اسرائیل [=یعقوب‏](ع) 6. اسماعیل(ع) 7. الیاس(ع) 8. الیسع(ع) 9. ایوب(ع) 10. داود(ع) 11.ذوالکفل(ع) 12. زکریا(ع) 13. سلیمان(ع) 14. شعیب(ع) 15. صالح(ع) 16.عیسى(ع) 17. لوط(ع) 18. محمد(ص) 19. موسى(ع) 20. نوح(ع) 21. هارون(ع) 22. هود(ع) 23. یحیى(ع) 24. یوسف(ع) 25. یونس(ع).

15.«اعجاز عددى قرآن کریم»
«اعجاز عددى قرآن کریم» یکى از رشته‏ هاى قرآن‏پژوهى جدید است که مقصود آن نشان‏دادن نظم اعجازگونه ریاضى قرآن کریم است. نخستین مسأله که حیرت و اعجاب جهانیان را برانگیخت فرضیه عدد نوزده بود که بسم‏ اللَّه ‏الرحمن الرحیم، نوزده حرف است و کلمه <اسم» نوزده‏ بار در قرآن آمده است، و کلمه جلاله (اللَّه) 2698 بار که مضربى از نوزده است؛ یعنى 19 142؛ و <الرحمن» 57بار (3 19)، و <الرحیم» 114بار (19 6) در قرآن به‏ کار رفته است.
ازجمله یکى از بزرگ‏ترین قرآن‏پژوهان ایران، آقاى دکتر محمود روحانى، که صاحب یکى از دقیق‏ترین فرهنگ‏ها و فهرست‏هاى آمارى قرآن است .

تعدادى از آمار و ارقام شگفت‏آور :

16.واژه دنیا 
واژه دنیا در قرآن کریم 115 بار به‏کار رفته است، و واژه آخرت هم همین تعداد.

17.کلمه یوم 
کلمه یوم به معنای روز (به صورت مفرد) 365 با ربه تعداد روزهای سال شمسی در قرآن بکار رفته است. همچنین این کلمه به صورت جمع و اشاره به دو روز به تعداد روزهای ماه در قرآن قابل شمارش است.

18.کلمه شهر 
کلمه شهر در زبان عربی به معنای ماه است. در قرآن این واژه 12 مرتبه به تعداد ماههای سال آمده است.

19.کلمه جلاله (اللَّه)
 کلمه جلاله (اللَّه) در قرآن کریم 2699 بار به‏کار رفته است.

20. واژه « سجد »
 واژه « سجد » و مشتقات مربوط به آن 34 مرتبه در قرآن کریم بکار رفته است که این تعداد برابر با مجموع سجده های 17 رکعت نماز در شبانه روز می باشد. در هر رکعت 2 سجده انجام می شود که در مجموع شامل 34 سجده است.

21.واژه ساعه 
 در قرآن واژه ساعه یا همان ساعت 24 مرتبه آمده است. این تعداد برابر با تعداد ساعات در یک شبانه روز می باشد.

22. واژه شیاطین
شیاطین 68 مرتبه، ملائکه هم همین تعداد.

23.واژه حیات
حیات 71 بار، موت هم همین تعداد.

24.واژه علم و معرفت
علم و معرفت ومشتقات آنها 811 بار، ایمان و مشتقات آن‏هم همین تعداد.

25.واژه ابلیس
 واژه ابلیس 11 مرتبه و پناه بردن به خدا از دست او نیز 11 بار در قرآن آمده است.

26.لفظ سماوات
سماوات السبع یا سبع سماوات، هفت بار به‏کار رفته است.

27.لفظ صلاة
لفظ صلاة و قیام و اقیموا و مشتقات آن 51 بار به‏کار رفته است که برابر با هفده‏رکعت نماز واجب و 34 رکعت نماز مستحب شبانه‏روزى است.

28.لفظ وصى
مشتقات وصى/ توصیه به‏تعداد اوصیاى الهى دوازده بار به‏کار رفته است.

29.لفظ شیعه
لفظ شیعه و مشتقاتش دوازده بار در قرآن به‏کار رفته است.

30.لفظ فرقه
مشتقات فرقه، 72 بار به‏کار رفته است و این به‏تعداد 72 فرقه اسلامى است.

31.جاهایی که نماز خواندن مکروه است :
جاهایی که نماز خواندن مکروه است عبارت است از: حمام، زمین نمک زار، مقابل انسان، مقابل دربی که باز است، مقابل قبر، در قبرستان و رو بروی اتش.

32. اخر وقت نماز مغرب و عشا
تقریبا یازده ساعت و یک ربع ، بعد از ، ظهر شرعی اخر وقت نماز مغرب و عشا است.

دانستنیهای قرآن    

• قران دارای 114 سوره است.
• قران دارای  6236  ایه استتست.
• قران 114 بسم الله الرحمن الرحیم دارد .
• قران دارای 120 حزب میباشد.
• قران 30 جز  دارد .
• قران 115 بسم الله دارد .
• 70بار نام قران در قران بکار رفته است.
• بزرگترین سوره قران بقره است .
• بهترین نوشیدنی که در قران به ان اشاره شده است شیر میباشد.
• کوچکترین سوره قران کوثر میباشد.
• بهترین ایه  ایه  الکرسی است.
• ایه  282 سوره بقره بزرگترین ایه قران است .
• عظیم ترین ایات  بسم الله  الرحمن الرحیم میباشد .
• بهترین خوردنی که در قران ذکر شده عسل میباشد.
• منقورترین کار حلال نزد خداوند طلاق است.
• کوچکترین ایه قران  مدها متان  در سوره الرحمن  است .
• بهترین شب در قران  شب قدر است .
• بهترین ماه  در قران ماه رمضان  است .
• بهترین سوره قران  یسن است .
• سوره حمد  به مادر قران معروف است .
• سوره فجر به سوره امام حسین (  ع)  معروف ا .
• سوره های اسرائ حدید  حشر  صف جمعه تغابن واعلی به مسبحات مشهورند.
• 86 سوره مکی و 28 سوره مدنی است .
• سوره  یسن به قلب قران معروف است .
• سوره های سجده  فصلت  نجم وعلق سجده واجب دارند.
• سوره حمد به زبان بندگان نازل شده است .
• قران کریم در سوره حمدد خلاصه شده است .
• سوره توبه بسم الله الرحمن الرحیم  ندارد .
• سوره الرحمن به عروس قران  معروف است.
• سوره نمل دو بسم الله  الرحمن الرحیم دارد.
• تعداد 29سوره قران با حروف مقطعه اغاز می شوند.
• سوره حمد دو مرتبه بر پیامبر اکرم ( ص)  نازل شده یکبار در مدینه و یکبار در مکه .
• در سوره های فلق و ناس به معوذتین معروفند .
• سوره عادیات  منسوب به حضرت علی(ع)  است .
• سوره  اسرا به  بنی اسرائیل معروف است .
• 37سوره قران در جز  30 قرار دارند .
• سورهایی که توصیه شده در نماز جمعه خوانده شود عبارتند از منافقون و جمعه .
• سوره ای که در شان اهل البیت ( ع)  نازل شده  سوره دهر  است .
• سوره حجرات  سوره اخلاق و ادب است .
• داستان گوساله پرستی بنی اسرائیل در سوره طه بیان شده است.
• ایه الکرسی در سوره بقره قرار دارد .
• ایه معروف و ان یکاد الذین کفروا... در سوره قلم قرار دارد .
• دعای ربنا اتنافی الدنیا حسنه ...در سوره بقره ایه 201 میباشد.
• در ایه 7 سوره احزاب نام پنج  تن از پیامبران اولوالعزم بیان شده است.
• ایه معروف امن یجیب المضطر اذا دعاه ویکشف اسو در سوره نمل ایه 62 میباشد.

دانستنی‍های قرآن
آیا می دانید .... قرآن دارای 114 سوره است.
آیا می دانید ....قرآن دارای  6236  آیه است.
آیا می دانید ....قرآن 114 بسم الله الرحمن الرحیم دارد.
آیا می دانید ....قرآن دارای 120 حزب می باشد.
آیا می دانید ....قرآن 30 جز  دارد.
آیا می دانید ....بزرگترین سوره قرآن بقره است.
آیا می دانید ....کوچکترین سوره قرآن کوثر می باشد.
آیا می دانید ....بهترین آیه،  آیه الکرسی است.
آیا می دانید ....آیه  282 سوره بقره بزرگترین آیه قرآن است.
آیا می دانید ....عظیم ترین آیات  بسم الله الرحمن الرحیم می باشد.
آیا می دانید ....کوچکترین آیه قرآن  مدها متان  در سوره الرحمن  است.
آیا می دانید ....بهترین شب در قرآن  شب قدر است.
آیا می دانید ....بهترین ماه  در قرآن ماه رمضان  است.
آیا می دانید ....بهترین سوره قرآن  یس است.
آیا می دانید ....سوره حمد  به مادر قرآن معروف است.
آیا می دانید ....سوره فجر به سوره امام حسین (ع)  معروف است.
آیا می دانید ....بهترین خوردنی که در قرآن ذکر شده عسل میباشد.
آیا می دانید ....بهترین نوشیدنی که در قرآن به آن اشاره شده است شیر می باشد.
آیا می دانید ....در قرآن مجید پانزده آیه سجده دار وجود دارد که بعد از شنیدن یا خواندن چهار آیه آن سجده واجب می شود وباید سجده کرد، یازده آیه دیگر سجده مستحبی است،یعنی اگر سجده نکنی هم اشکالی ندارد.
سجده های واجب
1- آیه 15 سوره سجده (الجُرُزْ و یا اَلْمَضاجِعْ)
2- آیه 37 سوره فصلت
3- آخرین آیه سوره نَجم
4- آخرین آیه سوره عَلَقْ. 

تعداد کلی آیات، کلمات، حروف و حرکات قرآن

جدول اطلاعات قرآن (سوره ، تعداد آیات ، کلمات ، حروف

عدد	سوره	آیه	کلمات	حروف
1	فاتحه	7	29	142
2	بقره	286	6221	25500
3	آل عمران	200	3480	14525
4	نساء	176	3745	16030
5	مائده	120	2804	11933
6	انعام	165	3850	12254
7	اعراف	206	3825	13877
8	انفال	75	1095	5080
9	توبه	129	4098	10488
10	یونس	109	1832	7567
11	هود	123	1715	7513
12	یوسف	111	1766	7166
13	رعد	43	855	3506
14	ابراهیم	52	831	3434
15	حجر	99	654	2760
16	نحل	128	2840	7707
17	اسرا	111	1533	6460
18	کهف	110	1579	6360
19	مریم	98	982	3802
20	طه	135	1341	5242
21	انبیاء	112	1168	4890
22	حج	78	1291	5070
23	مؤمنون	118	1840	4802
24	نور	64	1316	5680
25	فرقان	77	892	3733
26	شعراء	227	1297	5522
27	نمل	93	1149	4799
28	قصص	88	1441	5800
29	عنکبوت	69	1981	4195
30	روم	60	819	3534
31	لقمان	34	542	2110
32	سجده	30	380	1500
33	احزاب	73	1280	5796
34	سبأ	54	883	1512
35	فاطر	45	797	3130
36	یس	83	729	3000
37	صافات	182	820	3823
38	ص	88	732	3029
39	زمر	75	1192	4708
40	مؤمن	85	1199	4960
41	فصلت	54	796	3350
42	شوری	53	866	3588
43	زخرف	89	833	3400
44	دخان	59	346	1431
45	جاثیه	37	488	2191
46	احقاف	35	644	2598
47	محمد(ص)	38	539	2349
48	فتح	29	560	2438
49	حجرات	18	343	1496
50	ق	45	357	1494
51	ذاریات	60	360	1287
52	طور	49	312	1500
53	نجم	62	308	1405
54	قمر	55	342	1420
55	رحمن	78	351	1636
56	واقعه	96	378	1703
57	حدید	29	544	2476
58	مجادله	22	473	1792
59	حشر	24	445	1913
60	ممتحنه	13	348	1510
61	صف	14	221	900
62	جمعه	11	180	720
63	منافقون	11	180	776
64	تغابن	18	241	1070
65	طلاق	12	248	1060
66	تحریم	12	246	1160
67	ملک	30	330	1300
68	قلم	52	300	1256
69	حاقه	52	256	1084
70	معارج	44	216	1061
71	نوح	28	224	929
72	جن	28	235	870
73	مزّمّل	20	285	838
74	مدّثر	56	255	1010
75	قیامه	40	199	652
76	دهر	31	240	1054
77	مرسلات	50	181	816
78	نبأ	40	173	770
79	نازعات	46	139	753
80	عبس	42	133	533
81	تکویر	29	114	533
82	انفطار	19	80	327
83	مطففین	36	177	830
84	انشقاق	25	109	430
85	بروج	22	109	458
86	طارق	17	61	245
87	اعلی	19	72	270
88	غاشیه	26	72	330
89	فجر	30	137	577
90	بلد	20	82	330
91	شمس	15	54	247
92	لیل	21	71	302
93	ضحی	11	40	192
94	انشراح	8	27	103
95	تین	8	34	150
96	علق	19	92	280
97	قدر	5	30	112
98	بیّنه	8	94	392
99	زلزال	8	35	149
100	عادیات	11	40	163
101	قارعه	11	36	150
102	تکاثر	8	28	120
103	عصر	3	14	68
104	همزه	9	33	130
105	فیل	5	23	96
106	قریش	4	17	93
107	ماعون	7	25	125
108	کوثر	3	10	42
109	کافرون	6	26	94
110	نصر	3	19	77
111	مسد	5	20	77
112	اخلاص	4	15	47
113	فلق	5	23	74
114	ناس	6	20	79

دانستنی های قرآن/۴۷

اسامی و صفات پیامبر اسلام در قرآن براساس حروف الفبا:

احمد – امین – اوّل المسلمین – اوّلُ المؤمنین – اوّلُ العابدین – بُرهان – بشیر – خاتم النَّبیین – داعیاً الی الله – رحمةً للعالمین – رحیم – رسول – رسول الله – رسول امین – رسول مبین – رسول کریم – رئوف – سراجٌ منیر – شاهد – شهید – صاحب – طه – عبدالله – مُبشّر – محمد – المدثر – المزمل – مُنذر – ناصحٌ امین – النّبی – النّبی الامّی – نذیر – النّذیر المبین – ولی – یس  

حکایت های قرآنی/۲۷

روزی یک یهودی به سیّد اوصیاء و وارث انبیاء حضرت علی علیه السلام گفت: چه شده شما (مسلمانان) را که هنوز ۲۵ سال از رحلت پیامبرتان نگذشته بود، با یکدیگر جنگ و کشتار کردید؟

امام علی علیه السلام فرمود: و اما شما هنوز رطوبت پاهایتان (که از رود نیل نگذشتید) خشک نشده بود، گفتید: یا موسَی اجعَل لَنَا اِلَهاً کَمَا لَهُم ءَالِهَةٌ : ای موسی! همان طور که آنان را خدایانی است، برای ما هم خدایی بساز! (اعراف/۱۳۸)

هزار و یک حکایت قرآنی/ص۵۰

دانستنی های قرآن/۵۱

بهداشت تغذیه و زیتون

وَ شَجَرَةً تَخرُجُ مِن طُورِ سَیناءَ تَنبُتُ بِالدُّهنِ وَ صِبغٍ لِلآکِلینَ:

و درختی (زیتون) را که از طور سیناء می روید و از آن روغن و نان خورش، برای خورندگان فراهم می گردد (می آفریدیم)

مؤمنون/۲۰

- قرآن زیتون را درختی مبارک معرفی کرده و به آن سوگند یاد نموده است.

- زیتون یک ماده غذایی بسیار ارزشمند است که مقدار زیادی چربی، پروتئین، کلسیم، آهن و فسفات را در خود دارد.

- همچنین از نظر ویتامین های A،B،D کمپلکس بسیار غنی است.

- از میوه ی درخت زیتون، به صورت روغن استخراج شده نیز استفاده می شود. این روغن در مقایسه با انواع روغن های دیگر، از ارزش غذایی بیشتر . طعم بهتری برخوردار است...

رجوع به قرآن و طب/ص ۳۶۴

دانستنی های قرآن/۵۲

·       نام دیگر سوره سجده، مضاجع است. 

·       نام دیگر سوره نمل، سلیمان (ع) است. 

·       نام دیگر سوره شعراء، جامعه است. 

·       نام دیگر سوره طه، کلیم است. 

·       نام دیگر سوره مائده، عقود است. 

·       نام دیگر سوره فاطر، ملائک است  

نکته های قرآنی/۶۱

همگان تسبیح گوی دلدار 

سَبَّحَ لِلّهِ ما فِی السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِی الاَرضِ وَ هُوَ العَزیزُ الحَکیمُ

آن چه در آسمان ها و آنچه در زمین است، برای خدا تسبیح می کنند و اوست عزیز حکیم.

حشر/۱

بعضی گفته اند مراد از تسبیح موجودات، تسبیح تکوینی است، نه تشریعی، یعنی همه موجودات به زبان حال، نه زبان قال، خدا را تسبیح و تنزیه می کنند...

اما به نظر می رسد مراد قرآن از تسبیح موجودات، تسبیح با زبان باشد، زیرا : اگر آفرینش حکیمانه موجودات نشانه تسبیح باشد، ما این نشانه را می فهمیم، در حالی که خداوند در آیه ای دیگر (اسراء/۴۴) می فرماید: «شما تسبیح موجودات را نمی فهمید» 

تفسیر نور/ج۱۱/ص۵۳۳

دانستنی های قرآن/۵۰ 

آدم علیه السلام یا ابو البشر، ابومحمد، ابوالوری، معلم الاسماء، صفی الله و خلیفة الله، پدر همه مردمان و نخستین انسانی است که خداوند از خاک آفریده است.

آل عمران/۵۹

آدم در اصل کلمه ای عبری است که به معنای خاکی یا سرخ رنگ و از «اَدَم» گرفته شده است.

در قرآن اشاره ای غیر صریح به پیامبری او هست

آل عمران/۳۳

در قرآن کریم ۲۵ بار نام آدم آمده است. داستان آفرینش او در ۶ سوره به طور پیوسته و مفصّل بیان گردیده است(بقره، اعراف، حجر، اسراء، طه، ص و...)

رجوع به دانشنامه قرآن و قرآن پژوهشی/ج۱/ص۲۲

اعجاز علمی قرآن

 

اشاره:

منظور از اعجاز علمی قرآن، طرح و تشریح فرمول های علوم طبیعی که براساس تجربه به دست می آید، نیست؛ چرا که قرآن کتاب هدایت است و اشاره و توجه دادن بشر به اسرار طبیعت، حکایت از آن دارد که گوینده این سخنان آگاه به همه ی اسرار جهان است. پس منظور از اعجاز علمی در برداشتن علوم و اسرار طبیعت است؛ همچنان که خداوند می فرماید: قُلْ أنْزَلَهُ الّذی یَعْلَمُ السِّرّ فِی السّماواتِ وَ اْلأرْضِ إِنّهُ کانَ غَفُورًا رَّحیمً؛ «بگو: "آن را کسی نازل ساخته است که رازِ نهان ها را در آسمان ها و زمین می داند، و هموست که همواره آمرزنده ی مهربان است".».

یادآوری این نکته نیز لازم است که باید علم را در استخدام قرآن و فهم آیات آن قرار دهیم و پیش از آن که بیگانگان یک پدیده علمی را کشف کنند، مسلمانان با الهام گرفتن از قرآن به آن پدیده برسند. در قسمت نخست نوشتار یادکردی از اعجاز قرآن و وجوه آن داشتیم. مقصود را با بیان اشارات علمی قرآن ادامه می دهیم: 

نمونه هایی از اشارات علمی قرآن 

در قرآن اشارات علمی بسیار به کار گرفته شده که برخی از آن ها از دیرزمان و برخی نیز در سالیان اخیر با ابزار علم روشن شده و شاید بسیاری دیگر را گذشت زمان آشکار سازد. اشاره به نمونه هایی از آن گویای اصل مطلب است.

الف. قرآن و جاذبه عمومى؛ برخی آیات اشاره شده به جاذبه زمین عبارت است از:

اللّهُ الّذی رَفَعَ السّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها...؛ «خدا [همان کسی است که آسمان ها را بدون ستون هایی که آن ها را ببینید، برافراشت،...».

خَلَقَ السّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها... ؛ «آسمان ها را بی هیچ ستونی که آن را ببینید، خلق کرد...».

إنّ اللّهَ یُمْسِکُ السّماواتِ وَ اْلأرْضَ أنْ تَزُولا...؛ «همانا خدا آسمان ها و زمین را نگاه می دارد تا نیفتند...».

... وَ یُمْسِکُ السّماءَ أنْ تَقَعَ عَلَی اْلأرْضِ إِلاّ بِإِذْنِهِ... ؛ «... و آسمان را نگاه می دارد تا [مباد بر زمین فرو افتد...».

علامه طباطباییره در تفسیر آیه اول می فرماید: «غرض از این آیه یاد دادن دلیل ربوبیت پروردگار متعال است، و این که او واحد است و شریک ندارد. آسمان ها بدون آن که پایه بر آن تکیه داشته باشد و شما با چشمتان ببینید؛ همچنان مرفوع و بلند است، و در آن نظامی جریان دارد، شمس و قمری دارد که تا زمانی معین در آن می چرخند ... آسمان بر بالای زمین بدون ستونی محسوس که انسان اعتماد آن را بر آن احساس کند ایستاده ... پس این که فرمود: الّذی رَفَعَ السّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها... معنایش این می شود که خداوند آسمان را از زمین جدا کرد و میان آن دو فاصله ای گذاشت، فاصله ای که باعث شد آسمان مسلط بر زمین شود و اشعه ی خود را بر زمین بتاباند و باران و صاعقه ی خود را به زمین بفرستد، و همچنین آثار دیگر... البته این ایستادن از طریق اسبابی است که مختص به همان زمین و آسمان است، و تازه اگر آسمان ها به وسیله پایه هم ایستاده بودند، باز بی نیاز از احتیاج به خدای تعالی و به قدرت و اراده او نبودند ... و لکن انسان ـ در عین این که قانون علیت کلی را می بیند و معتقد است که هر حادثه ای محتاج به علتی است که آن را ایجاد کند، و در فطرتش جست وجوی از علل حوادث و امور ممکنه نهفته شده ـ وقتی بعضی از حوادث را مقرون به علت می بیند، و این دیدنش چند بار در برابر حواسش تکرار می شود، خود به خود قانع می گردد، و دیگر از دیدن آن تعجب نمی کند و درصدد جست و جوی از علت آ‌ن بر نمی آید».

یکی از یاران امام رضع به نام حسین بن خالد درباره ی قول خداوند که فرمود: وَ السّماءِ ذاتِ الْحُبُکِ؛ «سوگند به آسمان مشبّک» سؤال کرد، یعنی چه؟ آن حضرت فرمود: این آسمان راه هایی به سوی زمین دارد، راوی عرض کرد: چگونه آسمان راه ارتباطی با زمین دارد؛ و حال آن که خداوند می فرماید: «آسمان ها بی ستون است؟!».

امام رضع فرمود: «سبحان الله، ألیس الله یقول بغیر عمد ترونها؟ قلت بلى، فقال ثم عمد لکن لاترونها؛ عجیب است، آیا خداوند نمی فرماید: بدون ستونی که قابل مشاهده باشد، عرض کردم: آرى، امام فرمود: پس ستون هایی هست، لکن شما نمی بینید».

آیا توجیه و تفسیری برای این سخن، غیر از ستونی که ما امروز نام آن را توازن قوه «جاذبه و دافعه» می نامیم، وجود دارد؟! تفسیر مجمع البیان این آیه را از جمله معجزات جاودانی و علمی قرآن کریم می داند که اشاره به نیروی جاذبه داشته و سراسر کاینات را به یکدیگر ربط می دهد و همچون ستونی استوار و محکم، کرات عظیم آسمانی را در مدارهای مخصوص، حفظ می کند. هر یک از کرات ‌آسمانی در مدار و جایگاه خود معلق و ثابت هستند، هر چند مجموعه ها و منظومه ها دارای حرکت اند. تنها چیزی که آن ها را در جای خود نگه می دارد، همان تعادل قوه جاذبه و دافعه است، که سبب می شود کرات آسمانی با سرعت به سوی یکدیگر حرکت نموده و در مرکز واحدی جمع شوند، ولی حرکت دورانی موجود در سیارات و منظومه ها سبب دور شدن کرات و منظومه ها می گردد. چنانچه قوه جاذبه با قوه دافعه مساوی باشد، ستون نیرومند نامریی به وجود خواهد آمد که آن ها را در جای خود ثابت نگه داشته؛ همان گونه که کره زمین میلیون ها سال در مدار معین گرد خورشید حرکت می کند، و نه جذب آن می شود و نه از آن دور می گردد. این نشانه ی عظمت خدا و نیز اعجاز قرآن است. نیوتن دانشمندی است، که نظریه خود را مبنی بر جاذبه عمومی زمین ابراز کرد، حرکت و گردش نجوم را مشمول یک قانون منظم کلی گردانید. قانون کلی حرکت سیارات را این گونه تبیین کرد:

الف. بر اساس قانون جاذبه عمومی کلیه اجسام همدیگر را جذب می کنند. این کشش نیز به دو عامل جرم و فاصله بستگی دارد. هر چه جرم یک جسم بیشتر باشد نیروی کشش آن نیز زیادتر می گردد، و در صورت زیاد شدن فاصله ی دو جسم، تأثیر جاذبه کم شده و به نسبت مجذور فاصله نیروی جاذبه کاهش می یابد.

ب. موافق قانون دوم نیوتن در مرکز هر جسم که گرد مرکزی حرکت کند، کششی به وجود می آید که میل به دور شدن از آن مرکز را دارد. زمین، سیارات، قمرها و اجرام آسمانی که در مدارهای خاص خود در گردش اند، نتیجه ی ترکیب دو نیروی جاذبه و گریز از مرکز است. این دو نیرو اجرام فضایی را در مدار خود نگاه می دارد و از سقوط و تصادم و اصطکاک آن ها با یکدیگر جلوگیری می کند.

ب. قرآن و حرکت زمین؛ در مورد حرکت زمین به آیات متعددی استناد شده است:

وَ تَرَی الْجِبالَ تَحْسَبُها جامِدَةً وَ هِیَ تَمُرّ مَرّ السّحابِ...؛ «و کوه ها را می بینی [و می پنداری که آن ها بی حرکتند و حال آن که آن ها ابرآسا در حرکتند...».

وَ اْلأرْضِ وَ ما طَحاه؛ «سوگند به زمین و آن کس که آن را گسترد».

وَ اْلأرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها ؛ «و پس از آن، زمین را با غلتانیدن گسترد».

در اولین آیه چند نکته دیده می شود: کوه ها که به نظر ساکن می آید با سرعتی همچون سرعت ابرها در حرکت است و این حرکت جدای از حرکت زمین نیست، بلکه همه یک واحد پیوسته اند. اگر کوه ها حرکت می کنند مفهومش این است که کره زمین در حرکت است. این آیه، یکی از معجزات مهم علمی قرآن است؛ زیرا می دانیم در عصر نزول قرآن و حدود یک هزار سال بعد از آن، عقیده ثابت بودن زمین و حرکت کرات به دور آن که از «هیئت بطلیموس» نشأت می گرفت، عقیده حاکم و رایج بر تمام محافل علمی جهان بود. حدود یک هزار سال بعد ـ اواخر قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی ـ گالیله ایتالیایی و کپرنیک لهستانی نخستین دانشمندانی بودند که حرکت زمین را کشف کردند، اما با مخالفت شدید ارباب کلیسا مواجه شدند و تا آستانه مرگ مقاومت کردند. علامه شهید استاد مطهریره در خصوص تسلیم گالیله می فرماید: «وقتی گالیله را به خاطر اعتقاد به حرکت زمین و مرکزیت خورشید شکنجه می دادند، از بیم آن که او را آتش بزنند، از عقیده علمی خود اظهار توبه کرد، اما در همان حال، روی زمین نوشت: با توبه گالیله زمین از گردش خود باز نمی ایستد».با این همه قرآن مجید ده قرن پیش از آن پرده از روی این حقیقت برداشته بود. کوه ها به عنوان عظیم ترین موجودات روی زمین و مظهر صلابت و استحکام و پا برجایی هستند؛ از این رو حرکت کوه ها می تواند نشانه ای از قدرت بی پایان حق تعالی باشد، ولی مسلم است که حرکت کوه ها چیزی جز حرکت زمین نخواهد بود. زمین با سرعت حرکت ابرها در حرکت است؛ براساس محاسبات دانشمندان امروز، سرعت مسیر حرکت زمین به دور خود، نزدیک به 30 کیلومتر در هر دقیقه است و سیر آن در حرکت انتقالى، به دور خورشید از این هم بیشتر است. به هر حال آیه فوق، از معجزات علمی قرآن به شمار می آید.

وَ اْلأرْضِ وَ ما طَحاه؛ وَ اْلأرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاه

راغب در مفردات می نویسد: معنای لغت "طحو" مثل لغت "دح" است و آن توسعه چیزی و حرکت دادن آن است. در جای دیگر در مورد لغت "دح" می گوید: حرکت دادن "زمین" از محل خود است. دقیق ترین وصف را قرآن در مورد زمین با کلمه "دحو" به کار برده است؛ چرا که زمین یک حرکت وضعی و یک حرکت انتقالی دارد. البته ممکن است معنای دیگر "دحو" و "طحو"؛ یعنی گستردن نیز مراد باشد و جمع این دو منافات ندارد. تعبیرات قرآن و اشارات علمی آن به حرکت زمین، برخلاف هیئت بطلیموسى، حاکم بر فضای علمی زمان نزول قرآن بوده است؛ چرا که در هیئت بطلیموسی زمین ساکن و مرکز جهان معرفی می شود، اما قرآن سخن از حرکت آن گفته است که این مسأله یکی از مطالب علمی حق و صادق قرآن است و حدود 9 قرن بعد از نزول آن توسط دانشمندانی همچون کپرنیک به اثبات رسید. این گونه مطالب عظمت قرآن و رسول اعظمص را می رساند.

ج. قرآن و حرکت منظومه شمسى؛ وَ الشّمْسُ تَجْری لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِکَ تَقْدیرُ الْعَزیزِ الْعَلیمِ? وَ الْقَمَرَ قَدّرْناهُ مَنازِلَ حَتّی عادَ کَالْعُرْجُونِ الْقَدیمِ? لاَ الشّمْسُ یَنْبَغی لَها أنْ تُدْرِکَ الْقَمَرَ وَ لاَ الّیْلُ سابِقُ النّهارِ وَ کُلٌّ فی فَلَکٍ یَسْبَحُونَ؛ «و خورشید به [سوی قرارگاه ویژه ی خود روان است. تقدیرِ آن عزیز دانا این است. ? و برای ماه منزل هایی معیّن کرده ایم، تا چون شاخکِ خشکِ خوشه ی خرما برگردد ? نه خورشید را سِزَد که به ماه رسد، و نه شب بر روز پیشی جوید، و هر کدام در سپهری شناورند».

آیات یاد شده خورشید و ماه را متحرک معرفی کرده اند. امروز نیز براساس اصول مسلم علم نجوم، معلوم گردید که هر یک از دو کره خورشید و ماه دارای دو نوع حرکت وضعی و انتقالی اند.

آنچه در عصر نزول قرآن و قرن ها قبل و بعد از آن بر محافل علمی در مورد آسمان ها و زمین حاکم بود، نظریه هیئت بطلمیوس بود، که زمین را مرکز جهان می شمرد و ستارگان و خورشید را به شکل میخکوب در دل فلک هایی بلورین تصور می کرد که اطراف زمین در گردش هستند.

چنانچه منظومه ارسطویى، یا هیئت بطلمیوسی با حقایق قرآنی مقایسه شود، پی به اختلاف بسیار بین آن ها خواهیم برد اگر با نجوم جدید مقایسه شود؛ خواهیم دید که قرآن چه میزان از زمان نزول خود جلوتر بوده و پرده از رازهای خلقت برداشته است. ما به جز قرآن، هیچ کتابی را و به غیر از پیامبر بزرگوار اسلامص هیچ شخصیتی از بزرگان عالم بشریت را نمی شناسیم که چنین تفوق و جهشی در عالم علم و حقیقت داشته باشند. حقیقت آن که بیان این مطلب به راستی معجزه است.

د. قرآن و نقش کوه ها در آرامش زمین؛ وَ هُوَ الّذی مَدّ اْلأرْضَ وَ جَعَلَ فیها رَواسِیَ وَ أنـْهارًا... ؛ «و اوست کسی که زمین را گسترانید و در آن، کوه ها و رودها نهاد، و از هرگونه میوه ای در آن، جفت جفت قرار داد...».

وَ جَعَلْنا فِی اْلأرْضِ رَواسِیَ أنْ تَمیدَ بِهِمْ...؛ «و در زمین کوه هایی استوار نهادیم تا مبادا [زمین آنان [مردم را بنجنباند...».

ألَمْ نَجْعَلِ اْلأرْضَ مِهادًا ? وَ الْجِبالَ أوْتادً؛ «آیا زمین را گهواره ای نگردانیدیم؟ ? و کوه ها را ‍‍چون میخ هایی [نگذاشتیم».

... وَ ألْقی‏ فِی اْلأرْضِ رَواسِیَ أنْ تَمیدَ بِکُمْ وَ بَثّ فیها مِنْ کُلّ‏ِ دابّةٍ... ؛ «... و در زمین کوه های استوار بیفکند تا [مبادا زمین شما را بجنباند، و در آن از هرگونه جنبنده ای پراکنده گردانید...».

در 9 مورد قرآن از کوه ها با تعبیر «رواسی» یاد کرده است؛ چرا که کوه ها موجودات ثابتی هستند که بر ریشه های مستحکم استوار بوده و همچون لنگر، زمین را در گردش و چرخش از لرزش و تکان باز می دارند و از پریشانی و از هم پاشی محافظت می کنند.

قرآن کریم در بسیاری از موارد که از زمین و آفرینش آن بحث نموده، از رواسی کوه ه به عنوان پشتیبان و آرامش گاه زمین یاد کرده است. در برخی موارد نیز از کوه ها به «اوتاد» میخ ه تعبیر کرده است که زمین را از هم پاشی و فروریزی نگه می دارد. همچنین از تعبیر «أن تمیدبکم» به معنای نوسان و لرزش معلوم می شود که کوه ها مانع اضطراب و لرزش زمین هستند. این معنا برحسب علوم روز مورد قبول و اثبات است که گازهای درون زمین موجب تزلزل پوسته زمین می گردد و گاهی به صورت زلزله ظاهر می شود.

در تفسیر مجمع البیان آمده است: «خداوند متعال می توانست به وسیله ای غیر از کوه، زمین را در مقابل زلزله حفظ کند، ولی کوه ها برای درک مردم مناسب ترند و توجه و دقت آنان را بهتر به خود جلب می کنند».

آفریدگار قادر با خلقت کوه ها، آرامش و آسایش را در مقابل حرکات سرسام آور زمین، به موجودات بخشید. و پستی و بلندی در آن به وجود آورد، چون اگر همه جای زمین صاف و یکسان بود، طوفان و باد آن را از جای خود حرکت می داد و حیات موجودات به خطر می افتاد. صافی و یک نواختی سراسر زمین آب های راکد را تبدیل به باتلاق می نمود و زندگی ساکنین زمین را دست خوش مخاطره می کرد. تشبیه کوه ها از آن جهت است، که پیدایش عمده کوه ها از عمل آتشفشان های تحت الأرضی است، که یک نقطه از زمین را می شکافد و مواد مذاب فوران می کند و به اطراف آن می ریزد و به تدریج آن نقطه بالا می آید تا به صورت میخی که روی زمین کوبیده باشند، در آید و باعث سکون و آرامش فوران آتشفشان زیر زمین گردد و اضطراب و نوسان زمین را از بین ببرد.

در سوره نبأ می فرماید: «آیا کوه ها را میخ های زمین قرار ندادیم؟!» با این بیان اهمیت و نقش حیاتی کوه ها را متذکر می گردد. ... وَ جَعَلَ فیها رَواسِیَ وَ أنـْهارًا... ضمیر در «فیه» به کلمه «ارض» بر می گردد، و منظور بیان تدبیر خدا برای امور سکنه زمین است، که اگر آن را گسترده نمی کرد انسان و حیوان نمی توانست در آن ادامه زندگی دهد، و اگر هم یک سره گسترده می شد و در آن پستی و بلندی وجود داشت محل امنی برای زندگی نبود. همچنین کوه ها را محل ذخیره ی آب ها قرار داد تا در اثر جریان چشمه ها و نهرها، کشت و زرع در زمین آسان گردد.

ه . قرآن و زوجیت عمومى؛ وَ مِنْ کُلّ‏ِ شَیْ‏ءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْنِ لَعَلّکُمْ تَذَکّرُونَ؛ «و از هر چیزی دو گونه [یعنی نر و ماده آفریدیم، امید که شما عبرت گیرید».

سُبْحانَ الّذی خَلَقَ اْلأزْواجَ کُلّها مِمّا تُنْبِتُ اْلأرْضُ وَ مِنْ أنْفُسِهِمْ وَ مِمّا لا یَعْلَمُونَ؛ «پاک [خدایی که از آنچه زمین می رویاند و [نیز از خودشان و از آنچه نمی دانند، همه را نر و ماده گردانیده است».

أوَ لَمْ یَرَوْا إِلَی اْلأرْضِ کَمْ أنْبَتْنا فیها مِنْ کُلّ‏ِ زَوْجٍ کَریمٍ؛ «مگر در زمین ننگریسته اند که چه قدر در آن از هرگونه جفت های زیبا رویانیده ایم؟».

هُوَ الّذی خَلَقَکُمْ مِنْ نـَفْسٍ واحِدَةٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِیَسْکُنَ إِلَیْها... ؛ «اوست آن کس که شما را از نفس واحدی آفرید، و جفت وی را از آن پدید آورد تا بدان آرام گیرد...».

خداوند متعال در آیات یاد شده اشاره به زوجیت همه ی موجودات صاحب حیات می نماید تا راهی برای بقای نسل باشد؛ همچنان که جدیدترین تئوری در اصل آفرینش می گوید: «اصول تمام کاینات متشکل از دو زوجند، که این دو زوج به زبان علم جدید، عبارت از الکترون و پروتون است». این اعجاز خیره کننده علمی از دیگر خصوصیات بارز اعجاز علمی قرآن به شمار می آید.

گیاه شناس معروف سوئدی به نام «لینه» در اواسط قرن 18 میلادی کشف نمود که در گیاهان نیز جنس نر و ماده وجود دارد، اما این موضوع آن چنان محافل کلیسا را خشمگین ساخت که چند سال در اروپا کتاب های او به عنوان کتب ضلال شناخته می شد. اگرچه امروز این نکته از مسایل روشن گیاه شناسی است، ولی جای تردید نیست که در چهارده قرن پیش ـ عصر نزول قرآن ـ کسی به این واقعیت پی نبرده بود، بلکه قرن ها پس از آن نیز آن را نمی دانستند، با این همه بسیار جالب است که قرآن با صراحت این حقیقت را در چند مورد بیان کرده و هرگونه ابهام را در این زمینه از میان برده است:

... وَ أنـْزَلَ مِنَ السّماءِ ماءً فَأخْرَجْنا بِهِ أزْواجًا مِنْ نَباتٍ شَتّى؛ «... و از آسمان آبی فرود آورد، پس به وسیله ی آن رُستنی های گوناگون را جفت جفت بیرون آوردیم».

و. قرآن و پدیده طبیعی مرج البحرین؛ مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ ? بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ؛ «دو دریا را [به گونه ای روان کرد [که با هم برخورد کنند. میان آن دو، حد فاصلی است که به هم تجاوز نمی کنند».

وَ ما یَسْتَوِی الْبَحْرانِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ سائِغٌ شَرابُهُ وَ هذا مِلْحٌ أجاجٌ...؛ «و دو دریا یکسان نیستند: این یک، شیرینِ تشنگی زد [و نوشیدنش گواراست؛ و آن یک، شورِ تلخ مزه است؛ ...».

وَ هُوَ الّذی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أجاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُما بَرْزَخًا وَ حِجْرًا مَحْجُورً؛ «و اوست کسی که دو دریا را موج زنان به سوی هم روان کرد: این یکی شیرین [و گوارا و آن یکی شور [و تلخ است؛ و میان آن دو، مانع و حریمی استوار قرار داد».

علامه طباطباییره در تفسیر گران سنگ المیزان درباره ی دو آیه ی اول می فرماید:

«قابل قبول ترین تفسیری که درباره این دو آیه کرده اند این است که: مراد از دو دریا دو دریای معین نیست، بلکه دو نوع دریا است، یکی شور که قریب سه چهارم کره ی زمین را در خود فرو برده، که بیشتر اقیانوس ها و دریاها را تشکیل می دهد، و یکی هم دریاهای شیرین است که خدای تعالی آن ها را در زیر زمین ذخیره کرده و به صورت چشمه ها از زمین می جوشد، و نهرهای بزرگ را تشکیل می دهد، و مجدداً به دریاها می ریزد، این دو جور دریا؛ یعنی دریاهای روی زمین و دریاهای داخل زمین همواره به هم اتصال دارند، هم در زیر زمین و هم در روی زمین، و در عین این که یلتقیان = برخورد و اتصال دارند نه این شوری آن را از بین می برد و نه آن شیرینی این را، چون بین آن دو حاجز و مانعی است که نمی گذارد در وضع یکدیگر تغییری بدهند، و آن مانع، خود مخازن زمین و رگه های آن است، که نه می گذارد دریای شور به دریای شیرین تجاوز نموده، و آن را مثل خود شور کند، و در نتیجه زندگی جانداران را تهدید نماید، و نه دریای شیرین به دریای شور تجاوز نموده بیش از اندازه از زمین بجوشد، و زیاده از اندازه به دریا بریزد و دریا را شیرین سازد، و در نتیجه مصلحتی را که در شوری آب دریاها است که یا تصفیه هواست، یا مصالحی دیگر، از بین ببرد.

و نیز به طور دایم دریاهای شور، دریاهای شیرین را از این راه کمک می کند، که آب خود را به ابرها داده، و ابرها آن را بر زمین می بارد، و زمین باران را در خود فرو برده، مخازن خود را پر می کنند، و همین مخازن هم دریاهای شور را کمک نموده؛ همان گونه که گفتیم از زمین می جوشد و به صورت نهرهای کوچک و بزرگ به دریا می ریزد.

پس معنای این دو آیه ـ و خدا داناتر است ـ این است که: خدای تعالی دو دریای شیرین و گوارا و شور و تلخ را مخلوط کرده، در عین این که تلاقی آن دو دایمی است، به وسیله مانعی که بین آن دو قرار داده، نمی گذارد که یکدیگر را در خود مستهلک کنند، و این صفت گوارایی آن را از بین ببرد و آن صفت شوری این را، و در نتیجه نظام زندگی جانداران و بقای آن را تهدید کنند».

از مظاهر شگفت انگیز قدرت پروردگار ترسیم جهان آفرینش و چگونگی حجاب نامریی و حایل میان دو دریای شور و شیرین است. این حجاب نامریی ـ اختلاف ضریب پخش دما و شوری ـ سبب می شود تا مدت مدیدی آب ها مخلوط نشوند. این واقعه به نام «پدیده هم رفت و پخش دو گانه» به دلیل اختلاف دمای آب های سطحی و عمقى، یا اختلاف غلظت شوری موجود در آب ها، یا اختلاف پخش گرما و شوری است.

شواهد مختلف ثابت می کند که آب های خلیج فارس مثالی از پدیده یاد شده است که به دلیل اختلاف دما و شوری در جهت افقی و قائم بر ستون آب است، که به سبب تبخیر شدید و عمق کم آب بسیار شور می باشد، اما آب دریای عمان کم شور بوده، و جریان های سطحى، آب آن را به خلیج فارس و سواحل ایران وارد نموده و از بخش تحتانی تنگه هرمز خارج شده و جبهه ای در قسمت مرکزی خلیج فارس و دریای عمان تشکیل می دهد. این مناطق جبهه ای دارای ویژگی خاص ـ قرار گرفتن لایه ای از آب شور و گرم روی آب سرد و شیرین ـ است. دما و شوری آب با زیاد شدن عمق افزایش می یابد و انتقال پخش مولکولی دما و شوری در امتداد مرز مشترک اتفاق می افتد. ضریب پخش گرما یک صد برابر بزرگ تر از ضریب پخش شوری است. در طول مرز مشترک تشکیل ساختمان سلول های باریک و بلند همانند انگشت در مرز مشترک دو لایه تشکیل می شود و جدایی بین دو آب به وجود می آید که دارای ضخامت است. این مناطق محیط مناسبی برای تغذیه ماهیان به شمار می آید؛ چرا که به میزان بالایی مواد مغذی در انتقال عمودی وجود دارد. در خلیج فارس نیز نواحی جبهه ای در نقاط آب سرد و کم شور با آب گرم و شور تشکیل می شود که انتقال گرما از لایه زیرین انجام می گیرد و پایداری به صورت آب گرم و کم شور روی آب سرد و شور می شود. ضخامت لایه ها حدود 4 متر در آب های خلیج فارس برآورد شده است.

برداشت

قرآن مجید برترین و آخرین پیام خداوند و بزرگ ترین گوهر گران بهای بر جای مانده از رسول اعظم ص و سرچشمه جوشان معارف اسلامی و مدار و محور اتحاد و اتفاق مسلمانان است.

این اقیانوس بی کران، که به ژرفای حقایق آن نمی توان رسید و شگفتی هایش را پایانی نیست، پا به پای زمان، همانند خورشید و ماه بر همه ملت ها در طول زمان می تابد و بر یکایک بینش ها، گرایش ها و کنش های هر ملت، آیه، یا آیاتی از آن انطباق می یابد و راه گشای انسان های تشنه حقیقت می شود.

اما هدف قرآن این نیست که با مردم به گفت وگوی صد درصد علمی بپردازد؛ و مشکلات و مسایل علمی مربوط به جهان و نیز حقایق عالم وجود را مطرح کند و پاسخ گوید؛ زیرا این کتاب آسمانی مقدس برنامه ای مدون برای هدایت و ارشاد مردم در زندگی دینی و دنیوی است. با این وجود آیات الهی قرآن، خالی از لطافت و ظرافت اعجاز علمی نیست، بلکه مشتمل بر تعبیرات و اشارت مرموز علم و دانش است؛ به گونه ای که زمینه تمامی این علوم از کشفیات مسلم و قطعی علم امروز به شمار می آید. این امر دلیل بر اعجاز و شکوفایی حقایق قرآن است. اگر قرآن به میادین علم می رود، تا کلیدهای اصلی مفاهیم کلی در عرصه علوم کونی و تجربی را به دست انسان بدهد، در واقع حرکتی در راستای هدف یاد شده است، و اما هرگز نباید فراموش کرد که شاه راه های علمی قرآن در این بعد از ابعاد اعجازی آن نیز، در نهایت به قله ای منتهی می شود که «ایمان» نام دارد.

پس اگر در این بررسی سخنی از اکتشافات جدید علمی به میان آمده، غایت اساسی از بیان آن، نزدیک ساختن معانی و مفاهیم اعجازی آیات علمی قرآن به اذهان بشر است؛ با این حقیقت که میان علم صحیح و قرآن کریم هیچ تصادمی وجود نداشته؛ مگر آن که وقتی تئوری علمی نادرست باشد، خطای ما را از فهم قرآن آشکار می سازد؛ چرا که قرآن برنامه هدایت انسان است و آیات آن سرشار از اشارات و بیانات علمی است تا دریچه های جدید به روی عقل جست وجوگر انسان برای دست یافتن به افق های هدایت و ایمان گشوده شود.

این که بشر هر زمان از قرآن مطلبی جدید به دست می آورد، نشانه ی اعجاز کلام است، که برای اثبات اعجاز قرآن به دلیلی دیگر احتیاج نیست؛ زیرا مطالب علمی قرآن در پی اثبات دو چیز است: یکم؛ معجزه بودن، دوم؛ نزول آن از جانب خدای تعالى.

نامه جامعه - شماره پنجاه

افسر صباغ کاشانى1

 

منبع:مجله حوزه